Terug naar alle inspiratie

Lessen uit Japan: zingeving, dagelijks handelen en reflectie

Lessen uit Japan: zingeving, dagelijks handelen en reflectie

In veel westerse organisaties is de Lean methode niet meer weg te denken. Waar de ene organisatie spreekt van een echte Lean cultuur, beschrijft de andere Lean slechts als ‘inzet van enkele instrumenten’. Tim Wolput, onze LCG-collega in Japan, ziet het in beide gevallen iets anders. “De kracht van Lean zit in haar filosofische essentie. Om het écht te begrijpen, moet je terug naar de bron.”

In een reeks artikelen gaan we met Tim de diepte in over de essentie van Lean. Waar komt het vandaan? Waar gaat het over? En hoe passen we dit in Westerse organisaties toe? Hij deelt zijn inzichten en lessen rechtstreeks vanuit Japan, aan ons in Nederland, in het webinar ‘lessen uit Japan’. Er zijn meerdere data. Meld je gratis aan.

Andere artikelen: kwaliteit vs. klantwaarde en leiderschap en visueel management

Met ongebreideld enthousiasme begint Tim te vertellen. “Confucius zei zo’n 2.500 jaar geleden dat om het nieuwe te kennen, je moet leren van het oude. Hij bedoelde daarmee dat je moet leren van het verleden om nieuwe wegen te ontdekken. En dat is eigenlijk op veel dingen in het leven van toepassing. Of het nou gaat over het veranderen van baan, het verbouwen van je keuken of het ontwikkelen van nieuwe technologie. Voor organisaties geldt dit gezegde net zo goed. Wil je als organisatie Lean echt laten slagen, is het van belang de oorsprong ervan te begrijpen.”

Dit zal vast niet in een enkel artikel gaan lukken, maar met een snelcursus Japanse geschiedenis komen we een heel eind. Tim: “Ik zal een poging doen jullie mee te nemen in een aantal historische momenten die bepalend zijn voor de Lean filosofie.”

“Eind 19e eeuw, na meer dan 250 jaar geïsoleerd te zijn van de rest van de wereld, opende Japan opnieuw haar grenzen voor de Westerse wereld. Japan wilde zich transformeren tot een moderne staat. Yoshida Sho-in, een vooraanstaand Samoerai in die tijd, schatte zo in dat moderniseren voor Japan enkel mogelijk was als het land zou leren van Westerse ideeën. Yoshida stond zeer open voor de wijsheid van andere culturen. Hij ging zelfs zover dat hij de doodstraf riskeerde door stiekem naar Amerika te reizen om daar Westerse kennis op te doen. Zijn poging mislukte, maar blijft symbool staan voor de passionele intentie om te leren van andere culturen.

Kennis zonder actie is nutteloos en actie zonder kennis is je reinste verspilling.

In die tijd was het gebruikelijk dat de Samoerai onderwijs gaven in zogeheten Terakoya, een soort tempel scholen. Yoshida Sho-in vervulde ook een rol als leermeester en mede dankzij zijn lessen in lezen, schrijven, wiskunde en ethiek werd het Confucianistische gedachtegoed mainstream in Japan.

Een van de belangrijke thema’s die Yoshida zijn studenten onderwees was Kokorozashi, het Japanse woord voor zingeving, of purpose in het Engels. Yoshida hechtte veel waarde aan het ontwikkelen van een sterk gevoel voor zingeving, omdat dit sturing gaf aan het dagelijks handelen van zijn studenten.”

Ethiek heeft in de Oosterse filosofie een veel pragmatischer insteek dan we in het Westen gewend zijn. Het gaat niet over algemene levensbeschouwingen of generieke opvattingen, maar concreet over ‘het juiste doen’ in je dagelijks handelen.

Ervaar Lean bij de bron

Lean Japan Study Tour

Tijdens deze studiereis maak je kennis met Lean bij de bron. Door bezoeken aan organisaties, interviews met Japanse managers en verdieping in de Japanse cultuur leer je wat ultieme klantbeleving is en wat streven naar perfectie betekent.

Tim: “Dat brengt ons bij een ander belangrijk thema uit het onderwijs van Yoshida. Chiko-go-itsu, Japans voor ‘kennis en handelen zijn één’. Yoshida baseerde zijn lessen op het 2300 jaar oude gedachtegoed van Mencius, een discipel van Confucius. Zijn lessen waren vrij duidelijk. Hij zei: ‘kennis zonder actie is nutteloos en actie zonder kennis is je reinste verspilling’.”

Niet alleen maar plannen maken, maar ook gaan doen. En niet zomaar gaan doen, juist ook plannen maken. Een combinatie van denken en doen dus. Daarom spreken we bij LCG graag van doenken. Zonder de Japanse rijkdom van ‘zingeving en dagelijks handelen’ te reduceren tot één woord.

Zijn we er dan? Hebben we met de lessen van Yoshida over Kokorozashi en Chiko-go-itsu de filosofische essentie van Lean te pakken? Tim vervolgt: “Nee, daar is nog een ingrediënt voor nodig. En die komt uit Bushido, wat je kunt beschouwen als een soort gedragscode voor de Samoerai. Het Japanse woord Do betekent zoiets als ‘de weg naar perfectie’. Met ijzeren discipline blikten de Samoerai elke dag terug op hun gemaakte fouten en reflecteerden op hoe ze het beter konden doen. Alles met als doel om elke dag een stapje beter te worden, op weg naar perfectie.”

Zingeving, dagelijks handelen en reflectie. Die woorden vormen de kern van wat wij Lean noemen. Zingeving gaat over weten wat je wilt bereiken. Je dagelijks handelen gaat over wat je vervolgens elke dag hebt te doen óm dat te bereiken. En reflectie stelt je in staat om dit dagelijkse handelen tot aan perfectie te verbeteren.

Kokorozashi.
Chiko-go-itsu.
Do.

De kracht van deze woorden ervaarde Tim al van jongs af aan in de Japanse krijgssport Aikido. Het was zijn doel om wereldkampioen Aikido te worden. “Ik probeerde dat te bereiken door van Japanse meesters te leren en continu in kleine stappen te veranderen en te verbeteren. Net als het confucianisme dus. Door te proberen, ontdekte ik wat ‘het juiste doen’ betekende. Zo zette ik steeds een stapje vooruit tot het me in 2005 lukte. Ik werd wereldkampioen.”

Lessen uit Japan: kwaliteit vs. klantwaarde

In vrijwel iedere organisatie werken medewerkers dagelijks aan de beste versie van hun product of (interne) dienst. Experts hopen zo hun klanten de beste kwaliteit te leveren. Maar volgen we de filosofische essentie van Lean dan is niets minder waar. Organisaties leveren namelijk geen kwaliteit. Tim Wolput, onze LCG-collega in Japan, legt uit hoe de begrippen kwaliteit en klantwaarde  vaak met elkaar worden verward.

Inspiratie uit Japan?

Tim Wolput werkt en woont al jaren in Japan. Binnen LCG is hij verantwoordelijk voor het verdiepen en versterken van ons Lean gedachtegoed. Hij is instructeur aan het Toyota Management Institute, adviseert Japanse bedrijven en buitenlandse bedrijven in Japan. Tim treedt op als gastspreker en leidt (digitale) inspiratiesessies in Lean en Agile transformaties. Ook organiseert hij de Lean Japan Study Tours, een intensieve studiereis voor (Nederlandse) bedrijven die zich willen verdiepen en willen leren van de Japanse (Lean) bedrijfscultuur.


Over de auteurs

Creatief strateeg met een stevige dosis executiekracht. Werkt als ‘chef branding & marketing’ bij LCG.

profiel Thomas van Tienoven

Energie, energie, energie en nog eens energie, van de positieve soort, die mensen aansteekt om ook energie te hebben van de positieve soort, die nog eens andere mensen aansteekt om ook …

profiel Tim Wolput