“Kijk uit, als ze Lean gaan implementeren, dan vallen er ontslagen,” of “Kunnen we onze medewerkers ‘even’ uitleggen hoe ze efficiënter moeten werken?”. En zo kunnen we nog meer uitspraken noemen over Lean, die allesbehalve stroken met de waarheid. Misverstanden rondom Lean. Toen Eppo Kuipers, Martijn van Laak en Paul Hendriks ruim 15 jaar geleden LCG oprichtte, schreven ze dit artikel: de 5 misverstanden rondom Lean. We hebben het artikel uit de oude doos gehaald en wat blijkt? De misverstanden zijn nog steeds actueel. Met Eppo nemen we ze nog eens onder de loep.
Misverstand #1: Lean is een ‘gemeen’ middel om personeel te ontslaan
Vaak wordt gedacht dat Lean een middel is om medewerkers op straat te zetten. Eppo: “De term ‘Lean & Mean’ kwam vaak voorbij en werd geïnterpreteerd als ‘gemeen’. Maar ‘Mean’ betekent dus niet ‘gemeen’, wel ‘vaardig, lastig te verslaan’. Tegenwoordig hoor ik die term niet meer zoveel. Maar nog steeds heeft Lean negatieve associaties over productiviteit, capaciteit, reorganisaties. Dat is ook de reden dat er andere termen gebruikt worden voor de Lean filosofie.”
Lean is erop gericht om de continuïteit van een organisatie te verbeteren. Dit gebeurt inderdaad door dezelfde activiteiten met minder capaciteit uit te voeren. De crux zit hem vervolgens in wat een organisatie met de vrijgekomen capaciteit doet. Een Lean organisatie zet deze talenten juist in op verdere procesverbetering of het ontwikkelen van nieuwe producten en/of markten.
Respect voor medewerkers staat centraal
Om in staat te zijn processen te verbeteren is het cruciaal dat respect voor medewerkers centraal staat. Hoe kunnen we anders verwachten dat iemand nadenkt over hoe het beter kan? Tijdens de kredietcrisis in 2008 koos Toyota ervoor geen gedwongen ontslagen door te voeren terwijl alle fabrieken over de hele wereld stillagen en reorganisaties doorvoerden. Medewerkers van Toyota kwamen in die periode iedere dag naar de fabriek voor scholing en het bedenken van verdere procesoptimalisaties. “Dit voorbeeld van Toyota, ook al is het in 2008, vind ik nog steeds een van de beste voorbeelden van ‘het anders doen’,” aldus Eppo.
Het element respect is aan het groeien binnen Nederland en Europa. Dat heeft alles te maken met de uitdaging die veel organisaties momenteel hebben om medewerkers te binden en boeien. Maar hoewel steeds meer bedrijven de filosofie op deze manier omarmen, gaan ze toch niet zover als Toyota.”
Misverstand #2: Lean is een set tools en technieken
Kanban, 5S, Value Stream Mapping en Kaizen zijn allemaal technieken die in de Lean gereedschapskist thuishoren. Om te zorgen voor een duurzaam resultaat waar de hele organisatie van kan profiteren is het van belang om verder te kijken dan het inzetten van deze instrumenten alleen.
Een instrument werkt namelijk niet uit zichzelf. Het is van belang dat de gebruiker begrijpt wanneer welk instrument het beste ingezet kan worden. Hiervoor is het nodig het hoger liggend doel (het ‘ware noorden’ in Lean termen) te kennen. Succes wordt bepaald door het begrijpen van de achterliggende Lean principes. Eppo laat een voorbeeld zien: “Dit filmpje illustreert dit mooi. Het laat zien dat je met hetzelfde instrument, een zwaard in dit geval, niet allemaal hetzelfde resultaat haalt. Degene die de techniek het beste beheerst, behaalt het doel.”
Lean is een filosofie
Lean is veel meer dan een set tools en instrumenten; het is een effectieve manier van bedrijfsvoering in een cultuur van continu verbeteren. Een bedrijf is succesvol met Lean als haar medewerkers over de juiste competenties, houding en gedrag beschikken en niet alleen de juiste instrumenten. In een Lean organisatie is continu verbeteren in het DNA opgenomen.
Webinar: Lessen uit Japan
In veel westerse organisaties is de Lean methode niet meer weg te denken. De bron van Lean ligt in Japan, maar hoe komt dat? Waar gaat het over? En hoe passen we dit in onze Westerse organisaties toe? In dit webinar gaan we de diepte in over de essentie van Lean.
Misverstand #3: Lean is een hype
Een vaak gehoord misverstand over Lean is dat het een hype is. Maar zo tijdelijk zijn de gebruiken van Lean niet. In Europa zijn ze al zichtbaar sinds de Middeleeuwen. En in Japan, wat wordt beschouwd als de bron van Lean, zijn de principes zelfs te herleiden tot 500 voor Christus. De Chinese wijsgeer Confucius zei dat als je het juiste doet, succes behaalt. Dit waaide over naar Japan. Het juiste doen werd vertaald naar ‘kennis en actie zijn een’, kennis wordt pas wijsheid nadat het in de praktijk is gebracht.
Uit de recentere geschiedenis is Toyota een bekend voorbeeld. Toevallig, of niet, uit Japan. Deze organisatie is al ruim 70 jaar bezig het Toyota Productie Systeem (TPS) te perfectioneren. Begin jaren ‘90 hebben onderzoekers James Womack en Daniel Jones hun studie naar het succes van Toyota beschreven in het boek ‘The machine that changed the world’. Hierin gebruikten zij voor het eerst de term Lean. Lean met haar 5 principes is de vertaling van ‘het juiste doen’ voor Europa en blijft nog bedrijfsmatig. In Japan is het hun manier van leven en meer gericht op de ontwikkeling van mens, jezelf en de ander.
Eppo vervolgt: “We zien wel dat Lean zich ook continu aan het verbeteren is en nog steeds aan populariteit wint. De basis blijft hetzelfde zoals klantwaarde leveren, gelukkige medewerkers en financieel gezond zijn met het oog op de maatschappij. Maar de tools veranderen en andere dingen worden belangrijk.”
Is de ‘hype’ Lean voorbij?
Precies 15 jaar geleden lopen ze naar buiten bij de Kamer van Koophandel. Eppo Kuipers, Martijn van Laak en Paul Hendriks. De start van hun bedrijf is een feit: de Lean Consultancy Group. Hun doel? Alle organisaties in Nederland laten profiteren van hun passie: Lean. Nu, 15 jaar later, wint de filosofie nog steeds aan populariteit. Paul, Eppo en Martijn delen opnieuw over het ontstaan van hun passie en hoe Lean zich nu nog steeds continu ontwikkelt in Europa.
Lees het interviewMisverstand #4: Lean is vooral interessant voor productiebedrijven
De oorsprong van Lean ligt in de maakindustrie. Maar Lean is allang niet meer alleen voorbestemd voor productiebedrijven, het is in elke sector te vinden. De energiesector is een van de eerste sectoren geweest die de vertaling heeft gemaakt naar Lean dienstverlening. Maar daarna volgden al snel andere sectoren.
De uitdaging is transparantie
Een voordeel van productieprocessen is de zichtbaarheid: Een product dat niet goed is gefabriceerd is meestal goed te herkennen, een productielijn die stilligt is duidelijk waar te nemen en tussenvoorraden zijn zichtbaar aanwezig. Eppo legt verder uit: “In administratieve en dienstverlenende processen is deze zichtbaarheid minder aanwezig. Verspillingen zijn er wel, maar zitten vaak verstopt in systemen. De uitdaging is het creëren van transparantie. Dit kan bijvoorbeeld door het in kaart brengen van processen door middel van de waardestroomanalyse en het ontwikkelen van dashboards.”
Misverstand #5: Lean is een wondermiddel
De introductie van Lean in een organisatie staat vrijwel altijd garant voor het behalen van resultaat. Hoewel dat mooi klinkt is het ook een valkuil. De perceptie kan ontstaan dat het een middel is waarmee zonder al te veel inspanning geweldige, blijvende prestaties behaald kunnen worden. Het behalen van duurzame, continue verbetering vraagt een lange adem.
De instrumenten en principes van Lean zijn goed te begrijpen en klinken logisch. Dit leidt ertoe dat medewerkers na een korte training in staat zijn ze direct in te zetten. De quick wins die hieruit komen, zorgen voor een voorspoedige start. Maar de uitdaging is discipline te houden om te blijven leren van wat fout gaat (reflectie) en om het continu verbeteren te koppelen aan de doelen van de organisatie. Organisaties die dat voor elkaar krijgen, hebben meer kans op langetermijnsucces.
Een belangrijke factor in het behalen van duurzaam resultaat is de betrokkenheid van de directie en management. “De grootste oorzaak van het mislukken van veranderingen is dat leiders hun gedrag niet aanpassen om de verandering tot een succes te maken. Het vraagt ook van leiders heel veel discipline.” Lean is hard werken, met vallen en opstaan, maar een geweldige reis om als organisatie te ondernemen. Met als eindbestemming: perfectie, zoals dat filmpje met het zwaard.”
Meer weten over Lean?
Wil jij Lean nog beter begrijpen, weten wat het bij jouw organisatie kan betekenen of hoe je Lean nog beter kan toepassen? Neem contact op met Eppo.
En lees de reeks artikelen die we maakten met Tim, onze man in Japan. In drie artikelen gaan we de diepte in over de essentie van Lean:
- Lessen uit Japan: zingeving, dagelijks handelen en reflectie
- Lessen uit Japan: leiderschap en visueel management
- Lessen uit Japan: kwaliteit vs. klantwaarde
Over de auteur
