Precies 15 jaar geleden lopen ze naar buiten bij de Kamer van Koophandel. Eppo Kuipers, Martijn van Laak en Paul Hendriks. De start van hun bedrijf is een feit: de Lean Consultancy Group. Hun doel? Alle organisaties in Nederland laten profiteren van hun passie: Lean. Nu, 15 jaar later, wint de filosofie nog steeds aan populariteit. Paul, Eppo en Martijn delen opnieuw over het ontstaan van hun passie en hoe Lean zich nu nog steeds continu ontwikkelt in Europa.
Hoe het begon
Nuon was één van de eerste bedrijven in Europa die buiten de productiebedrijven een grootschalig Lean programma startte. En Eppo, Martijn en Paul werden daar opgeleid als interne Lean consultant om het programma mee te implementeren.
Eppo: “We zaten met Nuon voorop de golf. De ene na de andere potentiële klant van het adviesbureau kwam langs om te kijken wat er gebeurde. En op LinkedIn werden we bijna dagelijks benaderd door recruiters, omdat we ‘Lean consultant’ in ons profiel hadden staan. Dat waren wel indicatoren dat er markt was voor hetgeen wij aan het doen waren.”
De Lean methode zoals dat in Europa is geïntroduceerd, is simpel gezegd de vertaling van de werkmethode zoals dat bij Toyota ging. Onderzoekers Womack en Jones richtten zich vooral op procesoptimalisatie. Maar het drietal dook dieper in de materie. Ze gingen daarbij zelf naar Japan om beter te begrijpen wat er achter het gedachtegoed zit.
Paul: “Toen wij voor het eerst naar Japan gingen, kenden we de boeken van Womack en Jones uit ons hoofd. Wij liepen de Toyotafabriek binnen en zagen de principes letterlijk staan. Maar daarvóór stond nog meer, namelijk ‘respect en teamwork’. Dat waren de eerste 2 principes die in de fabriek waren opgehangen en die niet in onze Europese boeken stonden. Nu, 15 jaar later, zie je dat gelukkig wel komen. Het besef dat het succes van het implementeren van een nieuwe methode alleen werkt als je goed samenwerkt en respect voor elkaar hebt.”
De passie voor Lean werd nog eens aangewakkerd in Japan. Eppo: “Lean is een methode die alles omvat. Klanten worden beter geholpen, medewerkers hebben meer werkplezier en aandeelhouders zien betere resultaten. Het klinkt te mooi om waar te zijn, maar het kan écht met deze methode. Dat zijn we gaan combineren met onze andere passie, ondernemerschap.”
In 2019 ging de hele organisatie op studiereis naar Japan.
Hoe is Lean geëvolueerd?
De grote reuring rondom Lean mag dan misschien weg zijn, maar het gedachtegoed is tegenwoordig eerder regel dan uitzondering in organisaties. Organisaties hebben het zich meer eigen gemaakt en er hun eigen naam aan gegeven. En voor Lean zelf is van het typerende ‘continu verbeteren’ ook sprake. Het ontwikkelt zich aan ‘de lopende band’.
Martijn: “Lean is een evolutie van bewezen successen. Het is geen methode die vanuit theorie op papier ontwikkeld is, maar een verzameling van dingen die goed werken binnen organisaties. Dat wordt continu getest in de praktijk en zo doorontwikkeld.”
Waar de basis hetzelfde blijft, verandert de context van Lean. Het gaat nog steeds over klantwaarde leveren, gelukkige medewerkers, financieel gezond zijn en positieve impact op de samenleving hebben. “Maar door een veranderende tijdgeest, veranderen ook de tools en worden andere dingen belangrijk”, vervolgt Martijn. “We zien eigenlijk 4 grote ontwikkelingen.”
De 4 grootste Lean ontwikkelingen
Teamwork, werkplezier & het onzichtbare
Zoals al eerder aangegeven is het element van teamwork en werkplezier groter aan het worden. Dat heeft alles te maken met de uitdaging die veel organisaties momenteel hebben om medewerkers te binden en boeien.
Eppo: “In de loop der jaren is er meer aandacht gekomen voor het onzichtbare deel binnen organisaties. Het begon als het toepassen van tools en technieken op een zichtbaar prestatiebord. Dat is verschoven naar aandacht voor wat er achter dat zichtbare zit. Dan hebben we het over cultuur, houding en gedrag. Wij hebben onszelf daar als LCG sterk in ontwikkeld. Patronen doorbreken door coaching en teamcoaching. Dat is in ons werk veel prominenter geworden. Het helpt om duurzame resultaten te halen.”
Webinar: Lessen uit Japan
In veel westerse organisaties is de Lean methode niet meer weg te denken. De bron van Lean ligt in Japan, maar hoe komt dat? Waar gaat het over? En hoe passen we dit in onze Westerse organisaties toe? In dit webinar gaan we de diepte in over de essentie van Lean.
Obeya als ondersteunende tool
Een van de belangrijkste principes van Lean is problemen zichtbaar maken. Obeya is een middel om dat voor elkaar te krijgen. En vooral ook de koppeling te maken tussen de strategie en de uitvoering. Het bestaat al heel lang, maar krijgt de laatste jaren meer aandacht. De kracht van Obeya is dat het allemaal bij elkaar komt: strategie, doelen halen, continu verbeteren en leiderschap.
Martijn: “Obeya is de laatste jaren meer populair geworden door de opkomst van zelforganiserende/ -sturende teams. Deze teams zorgen voor meer autonomie, vakmanschap en werkplezier. Maar een organisatie heeft ook behoefte aan sturing, helderheid en inzichten in waar het wel en niet goed gaat. Daar is de Obeya methode een mooie oplossing voor. Het past bij wat nu actueel is binnen organisaties.”
Paul: “Obeya is een oplossing om te verbeteren wat je moet verbeteren en niet wat je kunt verbeteren. Het is een middel om je strategie werkend te krijgen. Je verbeterinitiatieven koppel je aan je doelen en je strategie. Je ziet nog wel eens organisaties die met Lean willen gaan werken om ‘iets te verbeteren’, maar niet kijken naar wat het te maken heeft met de richting die de organisatie op wil. Het is niet meer zomaar een proces verbeteren, het heeft te maken met de koers van je hele organisatie.”
Obeya zorgt ervoor dat je naar het geheel kijkt, niet naar een enkele afdeling of enkel proces. Het wordt steeds duidelijker dat je het hele systeem moet aanpakken wil je continu verbeteren.
Waarom werken met een Obeya?
In organisaties en verandertrajecten zijn de ingrediënten voor succes vaak wel aanwezig. Doelen, strategie, actieplannen, rolverdeling, data. Toch is de vraag ‘Hoe staan we ervoor?’ vrijwel nooit makkelijk te beantwoorden. Obeya biedt daarvoor de oplossing.
Andere termen
In de loop der jaren heeft Lean verschillende termen gekregen: Operational Excellence, Total Quality Management, Continu Verbeteren, de basis op orde krijgen, Way of Working (WoW).
Qua inhoud hebben ze soms een ander accent, maar de basis blijft hetzelfde. Wanneer een van de snelst groeiende organisaties van de wereld op dit moment nog mensen van Toyota aanneemt om ‘operational excellence’ te implementeren, weet je dat het springlevend is.
De termen staan niet op zichzelf. Eppo: “Bij sommige termen zie je de samenhang met Agile terugkomen. Als je een verbetertraject hebt, dan is het beter om in sprints te werken en niet pas na 3 maanden op te leveren. Dat zijn inzichten en ontwikkelingen die beter passen bij de huidige tijd.”
Inclusiviteit
Eppo: “Het originele imago van Lean is dat alles ‘efficiënt’ moet zijn en het een ‘hard’ karakter heeft. Maar het gaat juist sterk over iedereen betrekken. Zoals de principes ‘respect en teamwork’ die we in Japan zagen. Dat deel krijgt gelukkig steeds meer aandacht. Bij Toyota heb je de verantwoordelijkheid om problemen te melden. Als medewerker kun je er dan voor zorgen dat de productielijn direct wordt stopgezet om een probleem te verhelpen. Die verantwoordelijkheid mag iedere medewerker dus dragen. Kun je nagaan wat dat met het werkplezier doet! Dat is in mijn ogen iets heel waardevols wat vaak niet wordt belicht.”
Lean biedt oplossingen zodat iedereen gehoord kan worden en dat er een cultuur van sociale veiligheid ontstaat. Paul: “De Obeya waar we het over hadden, is bedoeld om samen te leren van afwijkingen op resultaat. Die is niet bedoeld als publieke schandpaal of om elkaar af te branden. Iedereen is heel transparant over de resultaten. Als organisatie kun je alleen de beste beslissingen nemen als je weet hoe je er écht voor staat. Pas je deze methodieken goed toe, zorgen ze er juist voor dat je sociaal veiliger wordt.”
5 misverstanden over Lean
“Kijk uit, als ze Lean gaan implementeren, dan vallen er ontslagen,” En zo zijn er meer uitspraken over Lean, die allesbehalve stroken met de waarheid. Toen Eppo Kuipers, Martijn van Laak en Paul Hendriks LCG oprichtte, schreven ze dit artikel: de 5 misverstanden rondom Lean. De misverstanden zijn nog steeds actueel. Met Eppo nemen we ze nog eens onder de loep.
Naar de 5 misverstandenDe toekomst van Lean
Dat Lean de toekomst heeft, daar zijn de mannen het over eens. Martijn: “Dat Lean op dit moment nog heel populair is en dat organisaties daarin kansen zien, merken we onder andere aan het aantal aanmeldingen voor onze Lean trainingen, zowel onze open trainingen als aanvragen voor de Incompany trainingen. Ook trainingen speciaal gericht op bepaalde branches zijn populair zoals de Green Belt training voor zorgprofessionals.”
Paul: “Organisaties waarbij we bijvoorbeeld 8 jaar geleden Lean hebben geïmplementeerd ontwikkelen mee met de methode. Het heeft een blijvend karakter. Zo krijgt daar teamcoaching een meer prominente rol en wordt Lean gebruikt om de strategie om te zetten naar concrete acties voor de werkvloer.”
De allerlaatste ontwikkelingen richten zich op problem solving met AI. Slimmer analyses maken en nog beter gebruik maken van data binnen Lean. Binnen Obeya verschijnen de zogeheten Kobeya’s, kleine Obeya’s per team of afdeling. De passie voor Lean bij Eppo, Martijn en Paul lijkt er alleen maar groter op te worden.
Meer weten over Lean?
Wil jij Lean nog beter begrijpen, weten wat het bij jouw organisatie kan betekenen of hoe je Lean nog beter kan toepassen? Neem contact op met Eppo, Martijn of Paul.
En lees de reeks artikelen die we maakten met Tim, onze man in Japan. In drie artikelen gaan we de diepte in over de essentie van Lean:
- Lessen uit Japan: zingeving, dagelijks handelen en reflectie
- Lessen uit Japan: leiderschap en visueel management
- Lessen uit Japan: kwaliteit vs. klantwaarde
Over de auteurs
